Pi Sayısını Kim Buldu? 1’i sayısı (bir dairenin çevresinin çapma oram; 3,14159… diye başlayan bir irrasyonel sayıdır) ile ilgili ilk yazılı tahminler, bu tarihlerde yapıldı. Babilliler 25/g (3,125) rakamını bulurken, Mısırlılar 256/gl (3,16049…) sayısında karar kılmıştı. Yaklaşık bin yıl sonra Hintçe yazılmış bir düzyazı olan Shatapatha Brahmana’da pi sayısının 339/108 (3,13888…) olduğu ileri sürülmüştür. MÖ 3. yüzyılda Arşimet, pi sayısının 3 + 10/7(’den büyük ve ,’i + V ’den küçük olduğunu, ortalama 3,14185 rakamına ulaştığını göstermek için karmaşık bir geometri yöntemi kullandı. MS 265 dolaylarında Çinli matematikçi Liu Hui pi sayısını hesaplamak için yinelemeli bu algoritma geliştirdi ve yaklaşık 3,14159 değerine ulaştı.

Modern çağın başlarında, kendini büyük ölçüde pi sayısını 35 ondalık hanesine kadar hesaplamaya adayan Alman matematikçi Ludolph von Ceulen (1540-1610), hayatının çalışmasıyla o kadar gurur duyuyordu ki, mezar taşma bu sayıyı kazıttı. Kalkülüsün bulunması yeni bir araç sağladı ve Isaac Newton pi sayısını 15 ondalık basamağa kadar hesapladı, ancak bunun zaman kaybı olduğunu düşünerek, “Bu hesapları kaç basamağa kadar yaptığımı söylemeye utanıyorum, zira o dönemde yapacak başka işim yoktu,” diye yazdı. Modern bilgisayarların ortaya çıkması, pi sayısının giderek artan sayıda ondalık basamağa kadar hesaplanmasına olanak tanıdı. 1989 yılında bir milyar basamak aşıldı ve bu kitap yazılırken, Ağustos 2009’da, Japonya’nın Tsukuba Üniversitesi’nde bulunan bir süper bilgisayarda 73 saat, 36 dakikada ulaşılan rekor 2,5 trilyon basamağın üstündeydi (2.576.980.370.000). Bu süper bilgisayar, T2K-Tsukuba, saniyede 95,4 trilyon kayan nokta işlem hızına ulaşabilmektedir ve 2,5 trilyon basamak arasında, 0123456789, 9876543210, 8888888888888 gibi ilginç dizilere, hatta pi sayısının ilk 13 basamağı olan 3141592653589’un tekrarına rastlanmıştır.

Share on Facebook

Post on X

Follow us

Save