Erbil Nerede?
- By : Acil Çözüm
- Category : NEREDE
Erbil Nerede?
Asurlular zamanında Arba-ilu, Arbela; eski İran kaynaklarında Arbira olarak geçen ve gelişmiş bir kent olan Erbil, Aşağı ve Yukarı Zab suları arasında kurulmuştur. Musul, Altınköprü, Bağdad-Basra yollarının kavşak noktasında bulunan şehir, Irak Selçukluları idaresinden sonra 1144 tarihinden itibaren Beytekin hanedanından Küçük Ali’nin ve Erbil Atabeklerinin başkenti olmuştur.
Ulu Minare, Erbil:
Muzafferüddin Kökböri devrinde (1136-1190) imar edilen Erbil, iki kısımda gelişmiştir. Aşağı Erbil nehir kenarında, geniş bir vadide yayılırken, Yukarı Erbil tepe üzerinde kale içine sıkışıp kalmıştır. Kalenin surları, eski kalıntıları üzerine Kökböri tarafından yeniden yaptırılmıştır.
Kökböri’nin evlâdı olmadığından, vasiyeti üzerine Abbasî halifesine kalan Erbil, Moğol istilâsından sonra uzun müddet karışık ve sıkıntılı dönemler yaşamıştır. 1731’de, Nadir Şah’a karşı uzun süre dayanan kale, şehrin düşmesinden sonra harabe haline gelmiş, 1849’da esaslı bir şekilde tamir edilmiştir. Erbil, Osmanlı döneminde, 19. yüzyıl başlarına kadar Bağdat’a bağlı bir kaza merkezi olarak idare edilmiştir.
Kökböri, devletinin ve saltanatının küçük olmasına rağmen, İslâm dünyasında büyük bir üne kavuşmuştur. Aşağı Erbil’de yüksek minareli bir ulu cami, bir medrese, 4 dârûl-aceze, dul ve yetim yurtları ile ribatlar yaptırarak şehri mimarî eserlerle donatmıştır.
Ulaşım yollarının kavşak noktasında bulunan Erbil, 12-15. yüzyıllarda büyük bir ticaret merkezi durumundaydı. 1309 (Rumi) Musul Salnamesi’ne göre, 4.000 nüfuslu kaza merkezinde, 2 cami, 10 mescid, 6 medrese, 5 sıbyan mektebi, 5 dârûl-aceze, 1 kışla ve 3 hamam bulunuyordu(4). Bugün Aşağı Erbil harabe halinde olup bir tek minare ayakta kalmıştır. Yukarı Erbil, kale içinde hâlâ 18. yüzyıl hayatı yaşamaktadır. Kale içindeki Kale Camii, Hacı Molla İbrahim Camii, Ömerağa Medresesi ile Şeyh Şerif Tekkesi halen kullanılmaktadır.
Günümüzde Erbil:
Günümüzde Erbil, Irak’ın Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkenti durumundadır. Ekonomik ve sosyal açıdan keskin değişim gören Erbil, yapımı bitmiş 3, hala yapılmakta olan birçok alışveriş merkezi’ne (Family Mall, Majidi Mall, Tablo Mall) sahiptir. Şehir içerisinde toplu taşıma genellikle taksiler ile sağlanmaktadır. Şehrin herhangi bir yerine gidilmek istediğinde adım başı bulabileceğiniz taksileri kullanmanız gerekmektedir.
Özellikle sosyal hayatı gelişen Erbil, sanıldığının aksine Batı’ya daha yakın bir bölgenin başkentidir. Bölgede büyük bir asayiş bulunmaktadır. Sürekli olarak devriye gezen askerleri görebilirsiniz.
Mali sistemi henüz bulunmayan Erbil’de bankacılık gelişmemiştir ve ticaret nakit para üzerinden dönmektedir. Kullanılan para birimleri ise çoğunlukla Irak Dinarı ve Amerikan Doları’dır. Banka olarak da Türkiye’nin Erbil Başkonsolosluğu’nun bulunduğu binada VakıfBank şubesi,ayrıca İş Bankası, Ziraat Bankası, Al Baraka Türk ve Bank Asya[2] şubeleri bulunmaktadır. Bunlardan başka Lübnan bankaları ile Kurdistan Investment Bank diğer bankalardan bazılarıdır.
Erbil’e Ulaşım:
Uluslararası Erbil Havaalanı’na İstanbul, Ankara ve Antalya’dan direkt uçuşların yanı sıra karayolu ile de ulaşım mümkündür. İstanbul, Diyarbakır, Van, Adana, Ankara, Mardin, Gaziantep’den otobüslerle direkt Erbil’e geçebilirsiniz veya Mardin ya da Silopi’den sınıra kadar dolmuş taksilerle, sınırdan sonra da yine dolmuş taksiler ile geçişinizi yapabilirsiniz.
Erbil’e Vize:
Kuzey Irak’a Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları 15 günlük geçici vize ile giriş yapabiliyorlar. İstenildiği taktirde ikamet izni almak suretiyle bu süre uzatılabiliyor. Ancak Kürt Bölgesine girişte alınan bu 15 günlük geçici vize Bağdat merkezi hükümeti tarafından tanınmıyor ve Arap bölgesindeki şehirlere bu vizeyle girişe izin verilmiyor.
